Marks’ı ve onun öğretisini karalama adına Marks’ın Lafargue’ye söylediği Kesin olan bir şey var o da benim Marksist olmadığım sözüdür.
Karl Marks, böyle bir söz söylemiş miydi?
Engels’in 1882’de Eduard Bernstein’e yazdığı mektupta: Marks Lafargue’ye Ce qu’il y a de certain c’est que moi, je ne suis pas Marxiste “Kesin olan bir şey varsa, o da benim bir Marksist olmadığımdır.” Bağlamı sorgulanmadığında aslında her yere çekilebilecek, her biçimde kullanılabilecek bir söz ediyor Marks
Engels bunu neden Bernstein’e yazıyor?
Engels’in Bernstein’e bunu yazmasının en önemli nedeni Bernstein’in kafasının karışık olması yüzündendi. Bernstein; Marksizm’in Fransa’da ilgi görmediği ve geleceğinin de olmadığı iddi ediyordu. Engels onun bu fikirlerine yönelik olarak; Fransa’da Marksizm olarak adlandırılan şeyin Marksizm’le zerre alakası olmadığını vurgulayarak Marks’ın o meşhur sözünü hatırlatmıştır.
Engels’in vurgusu
Engels neden Marks’ın o sözüne atıfta bulunuyor? Fransa’da Marksizm’i dezenforme ederek onu gerçek Marksizm olarak Sunan, savunanların başında Paul Lafarge geldiği için Ben Marksist değilim sözünü genel bir bağlam içinde değil Marks kendi görüşlerinin Lafargue’nin çarpıtması üzerine söylüyor. Burada ortaya çıkan en önemli sonuç; Dönem itibariyle Engels ’de Marksın o ünlü sözünü söyledikten sonra Marksizm’in Fransa’da olmayan itibarı sözünü de çürütmüş oluyor.
Engels 1889’da Paul Lafargue’ye yazdığı mektubunda ;
Sevgili Lafargue,
Bugüne kadar sizi yalnızca the so-called Marxists “sözde Marksistler” diye andık ve sizi başka ne şekilde anabileceğimi bilemiyorum.
Marks’ın kızı ve Paul Lafargue’ın eşi Laura Lafargue’ya şunları yazıyor:
Ama biz kazandık, Avrupa’da ki neredeyse tüm sosyalistlerin Marksist olduğunu dünyaya kanıtladık “bize bu adı verdikleri için deli olacaklar!”
Marksizm Kavram olarak Marks tarafından ortaya atılmadığı bir gerçekliktir. Marks’a karşı olanların Marks’ı ve onun öğretisini küçümsemek adına kullanıyorlar. Marks’ın en yakın yoldaşı olan Engels Marks’ın ölümünden sonra Marksizm kavramını açıktan kullanmaya başlıyor.
Marks’ın sözde Marksistler olarak ifade ettiği Fransız Sosyalistlerine yönelik eleştirileri hangi temele dayanıyordu.
Fransız İşçi Partisinin 1880 tarihindeki kongresinde partinin programına Marks adeta damgasını vurmuş önemli katkılarda bulunmuştu. Parti programının bir sonraki seçimler ile ilgili güncel hedefler kısmında ki tartışmalar Marks ve partinin önderlerinden Jules Guesde ve Paul Lafargue arasında tartışmalar çıkmıştı. Marks bu tartışmalarda Guesde ve Lafargue’yi lafazanlıkla suçlamıştı.
Guesde; Fransız işçi sınıfını daha radikal bir çizgiye çekmek üzere yem olarak asgari ücretin yasayla belirlenmesi türü taleplerin eklenmesini istemiş. Marks da, Eğer Fransız proletaryası henüz bu tür yemlere ihtiyaç duyacak kadar çocuksuysa, o zaman onun için program falan yazmaya da değmez demişti.
Marks ve Marksizm’in ne olduğunu anlama adına Marksın Fransız İşçi Partisi Parti programının giriş bölümünde yazdığı bölüme bakalım.
Üretici sınıfın kurtuluşunun, cins ya da ırk ayrımı olmaksızın tüm insanların kurtuluşu anlamına geldiğini; Üreticilerin, yalnızca üretim araçlarının sahipleri olmaları durumunda özgür olabileceklerini, Üretim araçlarının onlara ait olmasının yalnızca şu iki biçim altında gerçekleşebileceğini:
1. Genel bir durum olarak hiçbir zaman var olmamış olan ve sınai ilerleme tarafından giderek tümüyle ortadan kaldırılan bireysel biçim;
2. Maddi ve zihinsel unsurları tam da kapitalist toplumun gelişimi tarafından oluşturulan kolektif biçim;
Göz önünde bulunduran,
Bu kolektif mülk edinme fiilinin, yalnızca, ayrı bir siyasal partide örgütlenmiş üretici sınıfın – proletaryanın- devrimci eyleminin ürünü olabileceğini;
Bu tür bir örgütün, proletaryanın elinde bulunan bütün araçlarla mücadele etmek zorunda olduğunu ve bu araçların arasında, bugüne kadar bir aldatmaca aracı olarak kullanılmış, ama söz konusu mücadele sayesinde kurtuluşun bir aracına dönüştürülecek olan genel oy hakkının da bulunduğunu;
Göz önünde bulunduran
ve tüm üretim araçlarının kolektif mülkiyetinin yeniden sağlanmasını iktisadi alandaki çalışmalarının hedefi olarak belirlemiş bulunan Fransız sosyalist işçileri, örgütlenme ve mücadele aracı olarak gördükleri seçimlere şu asgari programla girmeye karar vermiştir:
Şimdi birlikte soralım Ben Marksist değilim sözü dolayısıyla Marks ve Marksizm’i yargılamaya kalkanlar bu metni okuduktan sonra aynı şeyi söyleyebilecekler mi ?
Hasan Balcı
Sokaginsesigazetesi@gmail.com
